Nga një propozim i shpallur si “shpëtim politik”, ideja e Lumir Abdixhikut për formimin e një qeverie tranzitore gjithëpërfshirëse ka rrëshqitur shpejt në një terren të rrezikshëm institucional dhe etik. Në thelb, ajo që duhet të ishte një platformë dialogu për kapërcimin e një ngërçi parlamentar, po përjetohet nga shumë si përpjekje për një rishkrim të heshtur të rregullave të lojës demokratike. Kosova, një shtet ende në konsolidim të brendshëm dhe afirmim të jashtëm, nuk mund të përballojë këtë lloj eksperimentimi me sistemin kushtetues dhe rendin demokratik.
Politika e hijes dhe mungesa e koherencës historike
Qeveria tranzitore është një koncept që mund të kishte pasur kuptim në vitet ’90, në kohën e përkohshmërisë institucionale dhe mungesës së sovranitetit të plotë. Por, 17 vjet pas shpalljes së pavarësisë dhe më shumë se dy dekada nga Rambujeja dhe qeveria e përkohshme Thaci – në të cilën LDK kishte rol të vakët – kjo ide ngjan më shumë me një akt simbolik për të rikuperuar humbjen e thellë elektorale, sesa një ofertë reale për stabilitet.
Kërkesa për qeveri tranzitore përjashtuese, pa Vetëvendosjen – partinë më të madhe – dhe pa përfaqësuesit e komuniteteve pakicë, bie ndesh me frymën e Kushtetutës së Kosovës dhe me vetë marrëveshjet ndërkombëtare që kanë ndërtuar shtetin modern të Kosovës mbi baza multietnike dhe gjithëpërfshirëse. Abdixhiku nuk po ofron dialog, por një “pakt të bardhë” mes humbësve të zgjedhjeve, që synon riformësimin e rendit përmes rikonfigurimit të institucioneve, jo përmes votës popullore.
Loja me frikën dhe oportunizmi politik
Në vend të debatit për reforma, kjo iniciativë është kthyer në një betejë për mbijetesë politike. PDK e sheh si mundësi për të ringjallur veten në qeveri, AAK kërkon të hyjë në pazare të pushtetit, ndërsa Nisma e Fatmir Limajt thjesht kërkon të mbetet relevante. Kjo nuk është qeveri tranzicioni – është një aleancë paniku. Në këtë rrugë, frika nga Vetëvendosja po përdoret si justifikim për ta mbajtur Kosovën peng të të kaluarës.
Kjo qasje është thellësisht regresive. Ajo nuk e njeh parlamentin si vendin ku duhen zhvilluar debatet dhe marrë vendimet. Ajo injoron institutin e Presidentes dhe Gjykatës Kushtetuese, dhe i vesh vetes një legjitimitet që nuk ia ka dhënë askush. Kjo nuk është reformë, por revoltë kundër rregullit kushtetues.
Kriza si mundësi për ringritje demokratike
Kosova është padyshim në një moment të vështirë institucional. Por dalja nga kjo situatë kërkon më shumë demokraci, jo më pak. Kërkon më shumë përfshirje të qytetarëve, jo marrëveshje të heshtura. Kërkon reforma zgjedhore për të shmangur bllokimet, jo qeveri që vijnë pa votë. Kërkon rikthimin e etikës në politikë, jo riformatim të elitës së vjetër.
LDK dhe liderët e saj duhet ta kuptojnë se nuk është koha për nostalgji politike apo për eksperimente jashtëkushtetuese. Është koha për një opozitë konstruktive, për ide të reja, për ndërtimin e besimit publik dhe për përgatitje serioze për zgjedhje të reja.
Qeveria tranzitore që po propozohet sot është më shumë një simptomë e krizës së identitetit të opozitës sesa një zgjidhje për krizën e sistemit. Kosova ka nevojë për një sistem zgjedhor të përmirësuar, për institucione të pavarura dhe për një kulturë politike që respekton qytetarin, Kushtetutën dhe institucionet. Nëse kjo krizë do të sjellë diçka të mirë, atëherë le të jetë fundi i politikës së marrëveshjeve në errësirë dhe fillimi i një kapitulli të ri të përgjegjshmërisë politike.
